Een normale dekking
Nadat men de fokdieren heeft uitgezocht en het tijdstip van de eisprong heeft geschat wordt de teef aan de reu gepresenteerd om gedekt te worden.
Om hygiënische redenen en om de risico's van seksueel overdraagbare aandoeningen te beperken (met name van het herpes virus van de hond), is het goed om van tevoren te controleren of de partners geen afwijkingen aan de geslachtsorganen hebben. Op dat gebied zijn een goede preventieve hygiëne (zoals regelmatig reinigen van de vagina en het zorgen voor een schone leefomgeving van de hond) en regelmatige serologische controles (controle van het bloed) beter dan dat men op het laatste moment zijn toevlucht moet nemen tot antiseptische middelen die vaak ook een zaaddodende werking hebben en dus kunnen leiden tot het mislukken van de bevruchting.
Natuurlijke paring
Bij langharige rassen wordt de dekking gemakkelijker gemaakt door de haren om de opening van de vagina uiteen te spreiden, glad te maken of te scheren.
De paring begint met een korte fase van kennismaken en snuffelen die de opwinding bij de partners doet stijgen. De erectie ontstaat door de toevloed van bloed naar de zwellichamen en zorgt ervoor dat de penis ingebracht kan worden.
Hierdoor worden bij de teef samentrekkingen van de vagina opgewekt die het opstijgen van de spermatozoën bevorderen, helpen om de erectie in stand te houden en de penis vastklemmen na de ejaculatie (zaadlozing).
De reu stapt dan vaak over de teef heen zodat ze achterzijde aan achterzijde staan, dit heet "gekoppeld".
"Gekoppeld" staan
Deze fase moet ten minste vijf minuten duren, maar kan meer dan een half uur duren wanneer de bewegingen van de vagina de zwellingen van de penis blijven vastklemmen. Wanneer de dekking op het juiste moment plaats vindt, redden de partners zich in de meeste gevallen heel goed alleen.
Het is niet nodig ze te storen door de aanwezigheid van een of meer mensen. In het algemeen is het voldoende ze van een afstand gade te slaan (of via een videosysteem) om er zeker van te zijn dat zij elkaar accepteren en dat de penis goed wordt vastgehouden.
Een dekking zonder dat de penis wordt vastgehouden kan echter wel een bevruchting geven.
Ondanks de vooruitgang die is gemaakt bij de diagnostiek van de eisprong is het verstandig 48 uur later een tweede dekking te laten plaats vinden. Meer dan twee dekkingen zijn echter niet nodig wanneer het ogenblik van de eisprong bij de teef correct bepaald is.
Wanneer om wat voor reden ook een natuurlijke dekking tussen de gekozen partners onmogelijk blijkt, is het nodig zijn toevlucht te nemen tot de technieken van de kunstmatige inseminatie.
Kunstmatige inseminatie
Men verstaat onder kunstmatige inseminatie iedere voortplantingstechniek die onmogelijk zou zijn zonder de hulp van mensen. Zo is het afnemen van zaad bij de reu om dat onmiddellijk in te brengen in de geslachts-organen van de teef, wat vaak "assistentie bij de dekking" wordt genoemd, een techniek van kunstmatige inseminatie "met vers zaad".
Deze techniek wordt toegepast wanneer de twee fokdieren er niet in slagen tot een paring te komen om redenen zoals:
- Te groot verschil in karakter
- Vernauwing van de geslachtswegen (bijvoorbeeld afgesloten of misvormde uitwendige geslachtsorganen of vagina, prolaps (uitzakking) van de vagina als gevolg van de invloed van de oestrogenen tijdens de loopsheid)
- Pijn bij één van de partners bij de dekking (in de wervels, de achterpoten, het penisbotje of de vagina)
- Gebrek aan libido (geslachtsdrift).
Indien aan de ethische overwegingen is voldaan en geverifieerd is dat de teef zich wel degelijk in de ontvankelijke periode bevindt, gaat de dierenarts in aanwezigheid van een loopse teef (die een andere kan zijn dan de teef die bevrucht moet worden) over tot het afnemen van het zaad van de dekreu.
Het afnemen van het zaad gaat als volgt:
- De uiteinden van de zwellichamen moeten buiten de voorhuid worden gebracht voordat begonnen wordt met het afnemen van het zaad. Zo wordt voorkomen, dat de zwelling belet, dat niet al het zaad naar buiten komt
- Vervolgens worden de zwellichamen gemasseerd totdat er spontane bewegingen van het bekken optreden
- Een omknelling achter de zwellichamen zorgt dat de erectie in stand blijft gedurende de drie fasen van de zaadlozing, zonodig aangevuld met massage van de perineum (de streek tussen balzak en anus). In het algemeen is het niet noodzakelijk de derde (uit de prostaat afkomstige) fase totaal af te nemen, behalve bij de grote rassen waarbij een zeker verdunningsvolume noodzakelijk is in verband met de lengte van de vrouwelijke geslachtswegen
Wanneer het zaad is afgenomen wordt het sperma op een verwarmde objectplaat onder de microscoop gecontroleerd om het aantal, het uiterlijk en de beweeglijkheid van de spermatozoën te beoordelen. Wanneer de kwaliteit van het zaad bevredigend is, brengt de inseminator dit met behulp van een daartoe geëigend instrument in de vagina of in de baarmoeder van de teef.
De achterpoten van de teef moeten na de inseminatie een minuut of tien omhoog gehouden worden om het opstijgen van de spermatozoën te bevorderen en het terugstromen van het sperma tegen te gaan. Om dezelfde reden is het af te raden de teef te laten urineren vlak na het moment van inseminatie.
Wij willen er nadrukkelijk op wijzen dat deze hele procedure voorzichtig en met zorg moet worden uitgevoerd om iedere nadelige invloed (bijvoorbeeld van warmte of iedere mechanische of chemische beschadiging) van de spermatozoën te voorkomen.
Wanneer de voorzorgen in acht worden genomen kan de techniek van inseminatie met vers zaad vergelijkbare resultaten geven als een natuurlijke dekking (ongeveer 90% kans op een dracht).